نام تست: D-dimer
زمانی که یک ورید یا شریان آسیب می بیند و خونریزی اتفاق می افتد، مراحل تشکیل لخته به نام آبشار انعقادی، توسط بدن فعال می شود تا خونریزی را محدود کرده و لخته خون ایجاد شود تا خونریزی پایان یابد. در طی این فرآیند رشته هایی پروتئینی به نام فیبرین تولید می شود.
این رشته ها به صورت متقاطع، به وسیله پروتئینی به نام ترومبین به هم می چسبند تا یک شبکه فیبرینی تشکیل دهند، سپس پلاکت ها در آن ناحیه تجمع پیداد کرده و با تشکیل لخته، خونریزی متوقف شود.
هنگامی که آسیب بهبود یابد و بدن دیگر نیازی به لخته خون نداشته یاشد، بدن آنزیمی به نام پلاسمین می سازد تا لخته را به قطعات کوچک تجزیه کند تا آن را از بین ببرد. این قطعات به عنوان محصولات تجزیه فیبرین شناخته می شوند. D-dimer نیز یکی از آن محصولات تجزیه فیبرین می باشد.
تست D-dimer نوعی آزمایش خون است که برای کمک به تشخیص عوامل ایجاد کننده لخته های خون در بدن استفاده میشود.
□ تشخیص ترومبوز ورید عمقی ((DVT: زمانی اتفاق میافتد که یک لخته خون در یک ورید عمقی، معمولاً در ساق پاها، ران و لگن و حتی بازو، کبد، روده، کلیه و مغز، تشکیل میشود.
*دارای علائم: درد، تورم و قرمزی در پاها به خصوص در هنگام ایستادن و راه رفتن (معمولاً یکی از پاها).
□ تشخیص آمبولی ریه (PE): زمانی رخ میدهد که یک لخته خون از قسمت های دیگر بدن مانند ساق پا یا بازو به سمت ریه ها حرکت کرده و جریان خون را مسدود می کند.
*دارای علائم: تنگی نفس ناگهانی، درد قفسه سینه، سرفه خونی، تعریق بیش از حد، افزایش ضربان قلب.
□ تشخیص انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC): وضعیتی جدی است که در آن لخته های کوچک خون بر اثر جراحی، سوختگی، سرطان ها، پس از زایمان، نیش مارهای سمی و بیماری کبدی، در سراسر رگ های خونی تشکیل میشوند و میتوانند به اندام ها آسیب برسانند.
*دارای علائم: خونریزی مخاطی (از دهان، بینی، مثانه، روده)، کبودی، حالت تهوع و استفراغ، درد شدید در شکم و عضلات، تشنج الیگوری (کاهش میزان ادرار).
□ تشخیص سکته مغزی :(stroke)زمانی اتفاق میافتد که یک رگ خونی در مغز با ایجاد لخته مسدود شود و یا لخته باز شود.
*دارای علائم: بی حسی در صورت، بازو یا پاها به خصوص در یک طرف بدن، مشکل دید در یک یا هر دو چشم، عدم توانایی در صحبت کردن، عدم توانایی در راه رفتن، سرگیجه شدید، از دست دادن تعادل.
نکته مهم: D-dimer به عنوان یک تست مکمل توصیه می شود و نباید تنها آزمایشی باشد که جهت تشخیص وجود لخته استفاده می شود، زیرا عوامل دیگری نیز می توانند باعث افزایش، کاهش و یا سطوح نرمال D-dimer به صورت کاذب باشند. بنابراین سطوح افزایش یا کاهش یافته و نرمال D-dimer نیاز به پیگیری بیشتری خواهد داشت.
آمادگی قبل از آزمایش:
نیازی به آمادگی خاصی نمی باشد.
روش انجام آزمایش:
*ELISA
*Latex agglutination test
دامنه مرجع:
□ سطح نرمال :D-dimer کمتر از 5/0 میکروگرم در میلی لیتر
معمولاً نشان دهنده عدم وجود لخته های خون فعال در بدن است. در برخی موارد ممکن است سطح D-dimer به دلایل دیگر افزایش یابد.
□ افزایش سطح D-dimer: بیشتر از 5/0 میکروگرم ئر میلی لیتر
سطح بالای D-dimer می تواند نشان دهنده وجود لخته های خون (DVT, PE, DIC) باشد، اما این نتیجه باید در کنار سایر علائم و آزمایش های مکمل تفسیر شود. همچنین، افزایش سطح D-dimer میتواند به دلایل دیگری مانند: عفونت های شدید یا سپسیس، التهاب، سکته مغزی، جراحی هایی که اخیرا انجام شده است، ضربه های شدید و بارداری نیز اتفاق بیفتد.
عوامل افزایش دهنده D-dimer در خون چه هستند؟
□ ترومبوز ورید عمقی (DVT)
□ آمبولی ریه (PE)
□ انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC)
□ سکته مغزی (Stroke)
□ ترومبوز شریانی
□ عفونت های شدید مانند: سپسیس
□ بیماری های التهابی مانند: آرتریت روماتوئید، لوپوس، یا بیماری التهابی روده
□ جراحی های اخیر
□ بارداری
□ تصادفات یا سوختگیهای گسترده
□ بیماری های مزمن مانند: سرطان ها، بیماری های قلبی، بیماری های کبدی
□ داروهای ضد انعقاد و ضد فیبرینولیتیک
عوامل ایجاد کننده تداخل در آزمایش D-dimer در خون چه هستند؟
عوامل افزایش دهنده کاذب سطح D-dimer :
□ افزایش سن
□ بارداری
□ بیماری های کبدی
□ سرطان
□ عفونت ها و بیماری های التهابی مانند: آرتریت روماتوئید و لوپوس
□ چاقی
□ مصرف دخانیات
□ همولیز نمونه خون
□ خونریزی دستگاه گوارشی فوقانی (GI hemorrhage)
□ لیپمیک بودن نمونه: نمونه های خون حاوی چربی با مصرف یک وعده غذای چرب قبل از آزمایش (افزایش بیلیروبین).
عوامل کاهش دهنده کاذب سطح D-dimer
□ مصرف داروهای ضد انعقاد مانند: وارفارین، هپارین
□ مصرف داروهای ضد پلاکت مانند: آسپرین
□ داروهای فیبرینولیتیک
□ نمونهگیری نامناسب
□ زمان انجام تست: اگر تست بلافاصله پس از تشکیل لخته انجام شود، ممکن است سطح D-dimer هنوز افزایش نیافته باشد.
آزمایشگاه تشخیص طبی گوهردشت آماده ارائه بهترین خدمات برای شما عزیزان میباشد.
آزمایشات مکمل: PT, PTT, Fibrinogen