CRP (C-reactive protein)
پروتئین واکنشی CRP یک واسطه کلیدی برای پاسخ فاز حاد به التهابات موجود در بدن است که توسط کبد سنتز می شود. سطح سرمی آن متغیر بوده و در طول شرایط التهابی حداقل 25 درصد افزایش یا کاهش مییابد. CRP یک نشانگر مفید بالینی جهت تشخیص التهابات ناشی از عوامل عفونی و غیر عفونی و آسیب های بافتی است که در شناسایی و پاکسازی پاتوژن های خارجی و سلول های آسیب دیده نقش دارد، اما سطوح بالای CRP اغلب با یک علت عفونی مرتبط می باشد.
بروز علائم بالینی مانند تب و لرز، مشکلات تنفسی، اسهال و استفراغ میتواند نشاندهنده یک عامل عفونی در بدن شما باشد.
hsCRP (high-sensitivity C-reactive protein)
نوع دیگری از بیومارکر CRP با حساسیت بالا می باشد که می تواند سطوح پایینتری از پروتئین واکنشگر C (CRP) را نشان دهد .از hs-CRP می توان برای یافتن خطر بیماری قلبی و سکته در افرادی که از قبل بیماری قلبی دارنداستفاده کرد.
*بنا بر توصیه ی انجمن قلب آمریکا ، آزمایش CRPبرای غربالگری بیماری عروق کرونر در عموم مردم توصیه نمی شود بنابراین، این آزمایش در صورت لزوم با توجه به علائم و دیگر بررسی های آزمایشگاهی توسط پزشک شما درخواست داده می شود.
نحوه انجام آزمایش
نمونه مورد نظر برای این آزمایش خون وریدی می باشد و اندازه گیری میزان آن در بخش سرولوژی آزمایشگاه تشخیص طبی انجام می شود.
روش های کیفی و کمّی برای سنجش CRP در سرم خون وجود دارد شامل: پرسیپیتاسیون در لوله موئینه، ایمونودیفیوژن، ثبوت مکمل، هماگلوتیناسیون، نفلومتری، توربیدیمتری و یا روش لاتکس آگلوتیناسیون. روش لاتکس آگلوتیناسیون در ایران متداول تر می باشد.
شرایط قبل از آزمایش
اگر آزمایش خود را همراه با سایر آزمایشات مانند آزمایش کلسترول خون انجام می دهید بهتر است صبح زود انجام شود زیرا برای آزمایش کلسترول باید ناشتا باشید در غیر این صورت نیازی به ناشتایی نیست، اما ممکن است با دستور پزشک، از مصرف برخی از داروها منع شوید. سنجش میزان CRP در کنار دیگر آزمایشها مثل آزمایش CBC ( شمارش کامل خون ) و ESR ( سرعت رسوب گلبول های قرمز خون ) انجام میگیرد که ارزش تشخیصی را بالا می برد.
دلایل افزایش میزان CRP :
شرایط التهابی مانند:
□ عفونت های ویروسی و باکتریایی و قارچی
□ خطر بیماری عروق کرونر
□ حمله ی قلبی
□ بیماری التهابی روده(IBD)
□ آرتریت روماتوئید
□ بیماری التهابی لگن
□ مشکلات خود ایمنی بدن مانند لوپوس
□ التهاب بعد از عمل جراحی
□ سرطان خون
□ واکنش های آلرژیک
□ برونشیت
*کاهش میزان CRP میتواند نشان دهنده کاهش میزان التهابات عفونی یا غیر عفونی بدن باشد ولی راه قطعی تشخیصی برای رفع خطر بیماریهای قلبی عروقی یا خود ایمنی نیست.
رنج نرمال CRP
محدوده تشخیصی برای این نشانگر به صورت زیر می باشد:
کم خطر: سطح hs-CRP کمتر از 1 میلیگرم در لیتر
خطر متوسط : سطوح hs-CRP 3/0-1/0 میلی گرم در لیتر
خطر بالا: سطوح hs-CRP بالاتر از 3/0 میلی گرم
*آزمایش hs-CRP به دلیل حساسیت بالا میتواند مقادیر کمتر از 10 میلیگرم در لیتر را اندازهگیری کرده و ارزیابی دقیقتری از خطر بیماری های قلبی را ارائه دهد.
عوامل مداخله گر با آزمایش CRP
عوامل افزایش دهنده کاذب میزان CRP :
□ بالا بودن توده بدنی (BMI) (چاقی)
□ بیماری های متابولیک مانند دیابت
□ سیگار کشیدن
□ ورزش سنگین
□ خستگی مزمن
□ افسردگی
□ عدم تعادل هورمونی به ویژه لپتین و استروژن ( مصرف قرص های ضد بارداری )
□ بارداری
عوامل کاهش دهنده کاذب میزان CRP
داروهایی مانند: اوروتیومالات، متوتروکسات، NSAID ها، قرص های ضد بارداری خوراکی، پنی سیلامین، استامینوفن،پنتوپریل و سولفاسالازین، سالیسیلات ها و استروئیدها.
داشتن یک رژیم غذایی سالم مانند: مصرف ویتامین C در افراد مبتلا به بیماری های قلبی-عروقی، مصرف داروهای استاتین ( رزوواستاتین،آتورواستاتین،سیمواستاتین و..) با دستور پزشک معالج و مصرف پروبیوتیک ها میتواند به کاهش میزان CRP کمک کند.