زگیل تناسلی(Condyloma Acuminata) به دنبال عفونت با ویروس پاپیلوم انسانی (ویروس HPV) از ویروسهایDNA دار به وجود می آید. این ویروس باعث تغییر شکل و اندازه ظاهری در سلول های پوست و اپیتلیوم می شود. این ویروس در نواحی مخاطی بدن، ناحیه تناسلی، مقعد،واژن، دهانه رحم، آلت مردان، کیسه بیضه،دهان، لب ها، زبان و گلو قادر به رشد است.
از بین ۱۵۰ نوع ویروس پاپیلوم انسانی حدود ۷۵ درصد آنها فقط روی پوست رشد می کنند و ۲۵ درصد (حدود ۴۰ تیپ) در سطح مخاط رشد می‌کنندکه آنها را مخاطی یا تناسلی می نامند. تیپ های پوستی در نواحی غیر تناسلی رشد می کنند و اکثرا باعث ایجاد زگیل و توده های غیر سرطانی می شوند، اختلالات سرویکس از جمله سرطان گردن رحم و نیز انسداد مجاری ادراری در مردان از جمله عوارض احتمالی ابتلا به زگیل تناسلی است.
اکثر افراد آلوده به HPV از موضوع سرطان زایی ویروس بی اطلاع می باشند. زیرا در بدن مشکلات و علائم بالینی ایجاد نمی کند. اغلب ظرف مدت ۲ سال این ویروس توسط سیستم ایمنی از بدن حذف می شود، عفونت درمان‌نشده پایدار،باعث بروز زگیل و در برخی از انواع باعث سرطان خواهد شد .عفونت ممکن است در زمان زایمان به فرزند منتقل شود و باعث پاپیلوماتوز تنفسی راجعه و رشد زگیل در گلوی نوزاد شود و همچنین نوزاد بدون علامت می‌تواند دو سال بعد علائم زگیل را بروز دهد.
تیپ های کم خطر HPV تناسلی از جمله تیپ ۱۱ و ۶ باعث ایجاد زگیل های تناسلی غیر سرطانی می شود، ۷۰ درصد سرطان های گردن رحم از تیپ های پرخطر ۱۸ و ۱۶ ایجاد می شود. سایر تیپ های پرخطر مانند ٤٥،٣١و ٥٩ نیز تیپهای شایع تر پرخطری هستند که باعث سرطان گردن رحم می شوند.
از آنجا که آلودگی با تیپ های پرخطر علائم بالینی خاصی ندارد و ویروس فرصت کافی برای سرطان زایی پیدا می‌کند و در مراحل پیشرفته سرطان گردن رحم بسیار سخت درمان می شود، لذامهم ترین مساله در کنترل سرطان گردن رحم، غربالگری منظم است.
تشخیص و تعیین ژنوتیپ ویروسHPV
غربالگری سرطان گردن رحم با آزمایش پاپ اسمیر حساسیتی حدود ۵۰ الی ۷۰ درصد و ویژگی ۹۷% دارد.
حساسیت پایین آزمایش به تنهایی عامل نتایج منفی کاذب زیادی بوده است که باعث می‌گردد، برخی مواقع سرطان گردن رحم در مراحل پیشرفته شناسایی شود.
غربالگری و کاربرد های کلینیکی آزمایشهای HPV
برای غربالگری خانم ها از دو نوع تست استفاده می‌شود:
تست PaP (پاپ اسمیر)
با برداشت لایه ای نازک از سلول های پوششی دهانه رحم، نمونه گیری انجام شده سلول‌های غیرطبیعی ممکن است سلول های پیش سرطانی یا سلول های سرطانی باشند. اغلب از شروع تغییرات شکل سلول تا سرطانی شدن آن بیش از ده سال طول می‌کشد.
تست دیگری که در غربالگری انجام می‌شود، آزمایش مولکولی HPV است.
که در آن همان نمونه جمع‌آوری شده برای پاپ اسمیر جهت یافتن ماده وراثتی ویروس مورد آزمایش قرار می‌گیرد. انجام هم‌زمان پاپ اسمیر و آزمایش مولکولی HPV حساسیت غربالگری سرطان گردن رحم را تا 98 درصد افزایش می‌دهد.
با آزمایش مولکولی HPV به روش PCR در آزمایشگاه گوهردشت، علاوه بر شناسایی ویروس، انواع پرخطر، با خطر متوسط و کم‌خطر از یکدیگر بازشناخته می‌شوند.
تشخیص HPV در مردان
زگیل تناسلی منحصراً از راه تماس جنسی منتقل می‌شود. ارتباط ویروس HPV در مردان با سرطان‌هایی همچون سرطان‌های سر و گردن به اثبات رسیده است. علاوه بر آن مردان می‌توانند با انتقال ویروس به شریک جنسی خود نقش مهمی در گسترش سرطان گردن رحم در زنان ایفاء کنند.
راهنمای غربالگری HPV در زنان
انجام پاپ اسمیر در زنان 21 تا 29 سال هر سه سال یک بار کافی است. در زنان حدفاصل 25 تا 29 سال انجام آزمایش مولکولی HPV به عنوان یک گزینه باید مدنظر قرار گیرد.
زنان 30 تا 65 سال سه گزینه در پیش‌رو دارند:
۱. انجام پاپ اسمیر هر 3 سال یک بار
۲. انجام توأم پاپ اسمیر و HPV PCR هر پنج سال یک بار(co-testing)
۳. انجام HPV PCR هر پنج سال یک بار
هر HPV مثبت برای ژنوتایپ 16 یا 18 به همراه وجود آزمایش سیتولوژیک باید با معاینه تکمیلی کولپوسکوپی پیگیری شود.
نتیجه مثبت تست برای 12 ژنوتایپ دیگر HPV (31، ۳۳، ۳۵، ۳۹، ۴۵، ۵۱، ۵۲، ۵۶، ۵۸، ۵۹، ۶۸،66 ) بجز۱۶ و 18 باید با آزمایش سیتولوژی پیگیری گردد.
از سن ۶۵ سال به بالا در صورتی که آزمایشات قبلی دارای خطرجدی نبوده باشد،غربالگری پیشنهاد نمی شود.