نام تست:  Human Immunodeficiency Virus

نام اختصاری: (HIV)

بخش: هورمون شناسی

نمونه مورد نیاز:  خون وریدی

آزمایش HIV برای تشخیص ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) استفاده میشود که اگر درمان نشود، می تواند به ایدز (سندرم نقص ایمنی اکتسابی) منجر شود. افرادی که مبتلا به ایدز تشخیص داده می شوند، ممکن است به عفونت های خطرناکی که توسط ویروس ها یا باکتری هایی که معمولاً افراد سالم را بیمار نمی کنند، مبتلا شوند.

علائم آلودگی با ویروس HIV چیست؟

□ مرحله حاد (عفونت اولیه): علائم در این مرحله معمولاً 2 تا 4 هفته پس از عفونت ظاهر شده و می توانند چند روز تا چند هفته ادامه پیدا کنند. شامل: تورم غدد لنفاوی، بثورات پوستی، احساس خستگی مداوم، درد های عضلانی و مفصلی.

□ مرحله نهفتگی بالینی (window Period) (تکثیر ویروس بدون علائم یا دوره پنجره): در این طی این مرحله ممکن است فرد هیچ علامتی نداشته باشد، اما ویروس در بدن فعال بوده و به سیستم ایمنی آسیب می زند. این مرحله می تواند سال ها طول بکشد.

□ مرحله پیشرفته (ایدز): تب مکرر و تعریق شدید شبانه، خستگی مداوم و طولانی مدت، تورم غدد لنفاوی، اسهال مزمن، زخم های دهانی، مقعد یا دستگاه تناسلی، ذات الریه، لکه های تیره روی پوست یا داخل دهان، بینی یا پلک ها، اختلالات عصبی مانند: مشکلات حافظه و تمرکز، افسردگی.

آمادگی قبل از آزمایش:

بهتر است حداقل 2 تا 4 هفته پس از برخورد با ویروس آزمایش انجام شود، زیرا ممکن است قبل از این زمان، ویروس یا آنتی بادی ها قابل تشخیص نباشند. اگر نتیجه تست منفی بود اما خطر مواجهه وجود داشت، لازم است تست مجدد پس از 3 ماه انجام شود.

روش های انجام آزمایش:

1) تست آنتی بادی HIV: در این تست آنتی بادی های تولید شده توسط سیستم ایمنی در پاسخ به HIV شناسایی می شوند.

2) تست ترکیبی (آنتی بادی – آنتی ژن): در این تست، هم آنتی بادی های HIV و هم آنتی ژن p24 (پروتئین ویروسی) شناسایی می شوند. این تست می تواند عفونت را زودتر از تست آنتی بادی شناسایی کند (2 تا 6 هفته پس از آلودگی).

3) تست PCR/NAT (آزمایش تشخیص RNA ویروس): این تست وجود خود ویروس (RNA) را در خون تشخیص می دهد. بسیار دقیق می باشد و می تواند عفونت را خیلی زود تشخیص دهد (10 تا 33 روز پس از آلودگی).

۴) آزمایش CD4+ T-cell count:  جهت بررسی عملکرد سیستم ایمنی انجام می شود.

5) تست سریع  (Rapid Test) HIV: نتایج تست در کمتر از 30 دقیقه آماده می شود. نمونه گیری از خون یا مایع دهان انجام می شود.

6) تست تأییدی (وسترن بلات).

دامنه مرجع:   

1) تست آنتی بادی HIV: نتیجه مثبت نیاز به تأیید با تست های تاییدی دیگر دارد.

2) تست ترکیبی (آنتی بادی – آنتی ژن):

□ نتیجه منفی: عدم شناسایی آنتی ژن و آنتی بادی، نیاز به تأیید با آزمایش های تکمیلی (وسترن بلات و یا PCR).

3) تست PCR/NAT (آزمایش تشخیص RNA ویروس): جهت تشخیص زود هنگام عفونت (در دوره پنجره) انجام می شود.

□ غیر قابل تشخیص (Undetectable): بار ویروسی کمتر از حد آستانه آزمایش (معمولاً <50 -20 کپی/ میلی لیتر).

□ نتیجه مثبت: بار ویروسی قابل اندازه گیری می باشد (۱۰۰ تا میلیون ها کپی/ میلی لیتر).

۴) آزمایش CD4+ T-cell count:

□ سطح نرمال: ۵۰۰–۱۵۰۰ سلول/ میلی متر مکعب.

□ سیستم ایمنی نسبتاً سالم: 500CD4 >  .

□ نقص ایمنی خفیف تا متوسط: 500 -200=CD4.

□ نقص شدید سیستم ایمنی (معیار تشخیص ایدز): 200< .CD4   

5) تست سریع (Rapid Test) HIV:

□ نتیجه مثبت (Reactive): احتمال وجود آنتی بادی ضد HIV، نیاز به تأیید با آزمایش های تکمیلی و اختصاصی تر مانند: وسترن بلات و یا PCR) می باشد.

□ نتیجه منفی (Non-reactive): عدم وجود آنتی بادی ضد HIV در نمونه. اگر فرد در معرض خطر اخیر بوده (مثلاً ۳ ماه قبل)، آزمایش باید پس از پایان دوره پنجره (۴-۶ هفته) تکرار شود.

6) تست تأییدی (وسترن بلات):

□ نتیجه مثبت: تشخیص باندهای اختصاصی پروتئین های HIV (gp120، gp41، p24).

□ نتیجه منفی: عدم شناسایی باندهای (gp120، gp41، p24).

□ نتیجه نامشخص (Indeterminate): نیاز به تکرار آزمایش یا استفاده از PCR.

عوامل افزایش دهنده آلودگی با ویروس HIV چیست؟

□ رابطه جنسی محافظت نشده: رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی بدون استفاده از کاندوم.

□ تماس با خون آلوده: تماس مستقیم با خون فرد مبتلا به HIV (از طریق زخم های باز یا مخاط بدن).

□ مبتلا بودن به سایر عفونت های مقاربتی (STIs): سوزاک، سیفلیس و تبخال تناسلی.

□ انتقال از مادر مبتلا به کودک: در دوران بارداری، زایمان یا شیردهی(با درمان مناسب این خطر به شدت کاهش می یابد).

□ مصرف مواد مخدر یا الکل: می توانند تصمیم گیری را مختل کرده و منجر به رفتارهای پرخطر شوند.

□ داشتن شرکای جنسی متعدد.

□ رابطه جنسی با فردی که احتمال آلودگی با HIV در او وجود دارد.

□ استفاده از سرنگ، سوزن یا سایر وسایل تزریق مشترک با فرد مبتلا به HIV.

عوامل کاهش دهنده آلودگی با ویروس HIV چیست؟

□ پیشگیری قبل از مواجهه (PrEP): PrEP نوعی داروی پیشگیرانه می باشد که، افراد در معرض خطر بالا می توانند روزانه مصرف کنند تا خطر ابتلا به HIV در آن ها کاهش یابد.

□ پیشگیری پس از مواجهه (PEP): اگر فردی در معرض HIV قرار گیرد (مثلاً رابطه جنسی محافظت نشده یا تماس با خون آلوده)، می تواند در عرض 72 ساعت پس از برخورد با ویروس از PEP استفاده کند. این درمان 28 روزه، خطر ابتلا به HIV را کاهش می دهد.

□ درمان ضد رتروویروسی (ART): هنگامی که فرد مبتلا به HIV تحت درمان ART قرار گیرد و بار ویروسی در بدن او به سطح غیرقابل تشخیص برسد، خطر انتقال HIV به دیگران تقریباً صفر می شود (U=U: Undetectable = Untransmittable).

□ انجام روابط جنسی محافظت شده (استفاده از کاندوم).

□ پرهیز از اشتراک وسایل تزریقی.

□ آزمایش منظم HIV.

□ درمان عفونت های مقاربتی (STIs).

□ تغذیه با شیر خشک در نوزادان دارای مادران مبتلا.

عوامل ایجاد کننده تداخل در آزمایش HIV کدامند؟

□ انجام آزمایش در دوره پنجره :(Window Period) آنتی ژن p24 یا آنتی بادی ها هنوز قابل شناسایی نیستند.

□ تداخل آنتی بادی – آنتی ژن: در فاز سروکانورژن، آنتی بادی ها ممکن است با آنتی ژن p24 کمپلکس تشکیل داده و آن را غیرقابل شناسایی کنند.

□ مهارکننده های PCR (PCR Inhibitors): هپارین، هموگلوبین یا بعضی پروتئین های دیگر در نمونه.

□ انجام واکنش متقاطع (Cross-reactivity) با:

* آنتی بادی های تولید شده بر اثر عفونت های (EBV، مالاریا، سل)، بیماریهای خودایمنی (لوپوس).

* واکسیناسیون اخیر (واکسن آنفلوانزا، هپاتیت B، COVID-19).

* آنتی بادی های هتروفیل (در بعضی از کیت ها).

□ تغییر در توالی ژنوم HIV.

□ بارداری.

□ بیماران در حال دیالیز

□ دریافت کنندگان عضو اهدایی.

آزمایشگاه گوهردشت یکی از بهترین آزمایشگاه های کرج بوده که آماده ارائه بهترین خدمات برای شما عزیزان میباشد.