نام آزمایش: 17-OH-Progesterone (24hr After drug) (17-هیدروکسی پروژسترون 24 ساعت پس از مصرف دارو)
نام اختصاری:17-OH-Progesterone (24hr)
نام بخش: هورمون شناسی (Immunoassays-Endocrinology)
نمونه مورد نیاز: خون وریدی
آزمایش های مکمل: Cortisol, Aldosterone, Renin, Androgens
آزمایش (17-OH-Progesterone) یک آزمایش هورمونی می باشد که جهت ارزیابی عملکرد غدد فوق کلیوی و تشخیص اختلالاتی مانند: هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH) از آن استفاده می شود. زمانی که این آزمایش 24 ساعت پس از مصرف دارو انجام می شود، معمولاً در قالب یک آزمایش تحریک کننده و یا سرکوب کننده هورمونی تفسیر می گردد.
چه زمانی انجام آزمایش17-OH-Progesterone (24hr) توصیه می شود؟
□ تشخیص CAH (به خصوص نقص 21-هیدروکسیلاز): در این اختلال ژنتیکی، کمبود آنزیم 21-هیدروکسیلاز می تواند باعث تجمع 17-OH-Progesterone و تولید بیش ازحد آندروژن ها شود.
□ پیگیری درمان در بیماران مبتلا به CAH: در بیماران تحت درمان با گلوکوکورتیکوئیدها (هیدروکورتیزون)، سطح 17-OHP جهت تنظیم دوز دارو، اندازه گیری می شود.
□ بررسی عملکرد غدد فوق کلیوی در موارد مشکوک به کمبود و یا پرکاری.
بررسی نحوه اثرگذاری داروها بر سطح 17-OH-Progesterone (24hr) چگونه انجام می شود؟
□ آزمایش تحریک با ACTH (سیناکتن):
نمونه خون معمولا، 60-30 دقیقه بعد از تزریق ACTH گرفته می شود. در پروتکل بررسی پاسخ طولانی مدت دارو، نمونه گیری ممکن است، تا ۲۴ ساعت پس از تزریق دارو انجام شود.
□ آزمایش سرکوب با دگزامتازون:
جهت تشخیص CAH غیر کلاسیک، دگزامتازون (1-5/0 میلی گرم) شبانه تزریق شده و سطح 17-OHP صبح روز بعد (حدود 16-12 ساعت بعد) اندازه گیری می شود. در برخی موارد، نمونه گیری ۲۴ ساعت پس از تزریق دارو برای بررسی سرکوب، انجام می شود.
□ بررسی درمان با گلوکوکورتیکوئیدها:
در بیماران تحت درمان با این دارو، سطح 17-OHP معمولا، ۲۴ ساعت پس از استفاده از آخرین دوز دارو (زمانی که اثر دارو در پایین ترین سطح قرار دارد) اندازه گیری می شود تا از کنترل مناسب بیماری اطمینان حاصل شود.
علت اهمیت نمونه گیری (بعد از ۲۴ ساعت) از مصرف دارو چیست؟
□ بررسی درمان: اندازه گیری 17-OHP پس از گذشت این زمان، به بررسی میزان اثربخشی داروهای سرکوب کننده (دگزامتازون) کمک می کند.
□ بررسی عملکرد هورمون آدرنال: معمولا، در بیمارانی که تحت درمان طولانی مدت با استروئیدها هستند، سطح 17-OHP پس از گذشت ۲۴ ساعت، می تواند نشان دهنده بهبود عملکرد غدد فوق کلیوی باشد.
□ تشخیص CAH غیرکلاسیک: در تست سرکوب، عدم کاهش مناسب 17-OHP پس از گذشت ۲۴ ساعت، می تواند نشان دهنده CAH خفیف باشد.
آمادگی قبل از آزمایش:
بهتر است 12-8 قبل از انجام آزمایش ناشتا بود. لازم است، در صورت مصرف دارو با پزشک مشورت کرده و یا به کارشناس آزمایشگاه اطلاع داده شود.
روش انجام آزمایش:
□ الایزا (ELISA)
□کمی لومینسنس(CLIA)
□الکتروکمی لومینسنس (ECLIA)
□ الفا (ELFA)
دامنه مرجع:
□ سطوح نرمال در نوزادان: < ۳۰ نانوگرم/ میلی لیتر.
□ سطوح نرمال در بزرگسالان: < ۲۰۰ نانوگرم/ میلی لیتر.
* علل افزایش و کاهش:
1) پس از مصرف دگزامتازون (تست سرکوب):
□ عدم کاهش 17-OHP: می تواند نشان دهنده CAH و یا مقاومت به دگزامتازون باشد.
□ کاهش طبیعی: نشان دهنده رد تشخیص CAH کلاسیک می باشد.
2) پس از مصرف ACTH (تست تحریک):
□ افزایش شدید 17-OHP: نشان دهنده تأیید تشخیص CAH می باشد.
□ افزایش خفیف: می تواند نشان دهنده تشخیص CAH غیرکلاسیک و یا شناسایی ناقلین باشد.
3) درمان با گلوکوکورتیکوئیدها:
□ افزایش سطح: می تواند نشان دهنده نیاز به تنظیم دوز دارو و یا بررسی علت عدم پاسخ بیمار به درمان باشد.
□ کاهش سطح 17-OHP: می تواند نشان دهنده سرکوب مناسب هورمون آدرنال باشد.
عوامل افزایش دهنده سطح 17-OH-Progesterone (24hr) کدامند؟
□ هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH) با نقص 21-هیدروکسیلاز: در این موارد، حتی پس از مصرف دگزامتازون، سطح آن ممکن است به دلیل نقص آنزیمی به طور کامل سرکوب نشود.
□ تومورهای آدرنال و یا تخمدانی: تومورهای ترشح کننده آندروژن یا 17-OHP (آدرنال آدنوم).
□ استرس و یا بیماری های حاد: استرس شدید، التهاب ها، عفونت ها و جراحی می توانند فعالیت غدد فوق کلیوی را افزایش دهند.
□ مقاومت به درمان در برخی بیماران CAH: این مساله به علت عدم پاسخ مناسب به دگزامتازون یا دوز ناکافی گلوکوکورتیکوئیدها اتفاق می افتد.
عوامل کاهش دهنده سطح 17-OH-Progesterone (24hr) کدامند؟
□ سرکوب بیش ازحد آدرنال با دگزامتازون..
□ نارسایی آدرنال (بیماری آدیسون).
□ کمبود آنزیم 11-بتا-هیدروکسیلاز.
□ مصرف دوز بالای گلوکوکورتیکوئیدها (پردنیزولون).
□ مصرف ناخواسته داروهای کورتیکواستروئیدی و یا سایر مواد اثدگذار بر نتایج پیش از آزمایش.
عوامل ایجاد کننده تداخل در آزمایش 17-OH-Progesterone (24hr) چه هستند؟
□ برخی داروها: کورتیکواستروئیدها (دگزامتازون، پردنیزولون)، قرص های ضدبارداری، پروژسترون، داروهای ضدتشنج (فنی توئین، کاربامازپین)، مکمل های حاوی بیوتین (ویتامین B7)، داروهای مهارکننده سنتز استروئیدها (کتوکونازول، متیراپون).
□ استرس و یا بیماری های حاد: به علت تحریک محور HPA و افزایش کورتیزول و 17-OHP.
□ واکنش متقاطع (Cross-reactivity): بعضی از استروئیدهای مشابه (پروژسترون، 21-دئوکسی کورتیزول، 11-دئوکسی کورتیزول) می توانند با آنتی بادی های موجود در کیت آزمایش واکنش متقاطع داده و نتیجه را به طور کاذب بالا نشان دهند.
□ انجام آزمایش در فاز لوتئال چرخه قاعدگی.
□ استفاده از ضد انعقاد نامناسب (EDTA به جای هپارین).
□ مصرف دگزامتازون پیش از آزمایش.
□ تزریق ACTH مصنوعی پیش از آزمایش.
□ درمان های هورمونی با پروژسترون اگزوژن.
آزمایشگاه ژنتیک کرج آماده ارائه بهتربن و بروزترین خدمات برای شما عزیزان میباشد.