کلسترول تام خون ( Total cholesterol )
هدف و کاربرد:
کلسترول استرول اصلی موجود در سرم/پلاسما است، که حدود 30 تا 40 درصد آن به صورت غیراستریفیه(کلسترول آزاد) و حدود 60 تا 70درصد آن به صورت استریفیه (دارای پیوند استری با اسیدهای چرب)می‌باشد. کلسترول آزاد ترکیبی اکسیده‌کننده و واجد سمیت سلولی(سایتوتوکسیک) می‌باشد، در حالی‌که کلسترول استریفیه، فرم حفاظت‌شده کلسترول برای انتقال در خون و ذخیره‌سازی در نسوج می‌باشد. نسبت کلسترول آزاد به کلسترول استریفیه، بدن توجه به مقدار کلسترول تام، در افراد مختلف نسبتی ثابت است و تعیین این نسبت در کلینیک متداول نیست و کاربرد خاصی ندارد. کلسترول و مشتقات آن ماده اصلی متشکله دیواره سلولی است و همچنین پیش‌ساز هورمون‌های استروئیدی مثل کورتیزول و آلدوسترون،هورمون‌های جنسی مثل تستوسترون، استروژن‌ها و پروژسترون، ویتامین D3 و اسیدهای صفراوی است.
آماده‌سازی بیمار:
سنجش کلسترول به تنهایی نیاز به ناشتایی ندارد، اما از آنجایی که همواره در کنار سایر تستهای پروفایل چربی درخواست می‌شود بیمار باید حداقل 12 ساعت ناشتا باشد.
روش اندازه‌گیری در آزمایشگاه گوهردشت:
روش آنزیماتیک-کالریمتری
کاربرد بالینی:
کلسترول چربی اصلی مرتبط با بیماری‌های قلبی-عروقی Cardiovascular disease (CVD) می‌باشد. حدود 75 درصد کلسترول در LDL(کلسترول بد) و 25 درصد درHDL (کلسترول خوب) ذخیره است، فلذا مقادیر بالای کلسترول، اغلب با افزایش کلسترول بد همراه است.
درحال حاضر تخمین ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی اغلب براساس اجزاء مختلف کلسترول مثل LDL صورت می‌گیرد، ولی سنجش کلسترول تام کماکان به عنوان بخشی از پروفایل لیپیدی، از آزمایش‌های متداول در آزمایشگاه گوهردشت می‌باشد.. برنامه ملی آموزش کلسترول(NCEP)غربالگری کلسترول را برای تمامی افراد بالای 20 سال توصیه کرده است.
همچنین همبستگی قوی بین غلظت کلسترول در جوانان و بالغین با غربالگری گزینش‌شده اطفالی که سابقه خانوادگی بیماری قلبی قبل از بلوغ داشته، یا حداقل یکی از والدین وی کلسترول بالا داشته‌اند، وجود دارد. تمام افرادی که کلسترول بالای 200 میلیگرم در دسی‌لیتر دارند، حتماً باید ارزیابی مشروح پروفایل لیپیدی مشتمل بر کلسترول تام، تری‌گلیسریدهای سرم، LDL و HDL را انجام دهند. همچنین سنجش hsCRP و لیپوپروتئین A در پیش‌بینی آغاز بیماری‌های قلبی-عروقی بسیار سودمند است.
افزایش در:
هایپرکلسترولمی خانوادگی، آبتالیپوپروتئینمی خانوادگی نوع III، هایپرلیپیدمی مرکب خانوادگی، نقص خانوادگی Apo B-100، بیماری عروق کرونر قلب، هایپرکلسترولمی ثانویه ناشی از بیماری انسدادی کبد، سیروز صفراوی اولیه، سندروم نفروتیک، نارسایی مزمن کلیوی، سندروم کوشینگ، دیابت نوع 2، کم‌کاری تیروئید، چاقی، حاملگی، برخی بیماری‌های ذخیرۀ گلیکوژن، کم‌تحرکی و عادات بد تغذیه‌ای و مصرف غذاهای پرچرب و حاوی چربی‌های اشباع
کاهش در:
در مواردمصرف استاتین‌ها یا داروهای کاهنده کلسترول، بیماری‌های کبدی، سوء تغذیه و پرکاری تیرویئد، آنمی پرنیشیوز، آنمی همولیتیک، بیماری‌های کبدی و سکته حاد قلبی کاهش می‌یابد.
دامنه مرجع برحسب میلیگرم در دسی‌لیتر:
Desirable :<200
Borderline :200-239
Undesirable :>240
مداخله‌گرها:
داروهایی مثل استروئیدهای آنابولیک، بتا بلاکرها مثل پروپرانولول، ضدبارداری‌های خوراکی و کورتیکواستروئیدها می‌توانند باعث افزایش کلسترول و داروهایی مثل کلسترامین، آلوپورینول(داروی کاهنده اسیداوریک)، کاپتوپریل، کلوفیبرات ممکن است باعث کاهش کلسترول شوند.