نام آزمایش: Vitamin D Test
ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است که جذب کلسیم و فسفات روده ای را تحریک کرده و در حفظ سطح کافی کلسیم خون برای سلامت دندان، استخوان، رشد استخوان و ترمیم آن بسیار مهم است. همچنین Vitamin D به عملکرد نرمال عضلات، سیستم عصبی و سیستم ایمنی کمک می کند. کمبود ویتامین D (سطوح بسیار کم ویتامین D) می تواند منجر به اختلالات استخوانی و برخی مشکلات پزشکی شود. دو نوع ویتامین D وجود دارد:
1) ویتامین D2 ( ارگوکلسیفرول )
2) ویتامین D3 (کوله کلسیفرول)
که مجموع این دو نوع ویتامین D، ویتامین D کامل نام دارد.
قبل از اینکه بدن بتواند از ویتامینD ساخته شده استفاده کند، کبد آن را به شکل دیگری به نام 25- هیدروکسی ویتامین D یا D(OH)25 تغییر می دهد. اکثر آزمایش‌های ویتامین D، سطح 25D(OH) را در خون اندازه‌گیری می‌کنند، که دقیق ترین راه برای بررسی کافی یا ناکافی بودن میزان ویتامین D در بدن می باشد.
نوع دیگری از آزمایش ویتامین D، شکل متفاوتی از ویتامین D را در خون اندازه گیری می کند که به آن ویتامین D فعال می گویند. (ممکن است کلسیتریول یا 1،25-دی هیدروکسی ویتامین D نیز نامیده شود). اما این آزمایش معمولاً برای بررسی کافی بودن میزان ویتامین ِD در بدن استفاده نمی شود، اما می تواند برای بررسی مشکلات کلیوی یا کمک به یافتن علت سطوح غیر طبیعی کلسیم در خون استفاده شود.
□ تنظیم رشد سلولی
□ تنظیم متابولیسم بدن
□ بهبود عملکرد سیستم ایمنی
□ کاهش التهاب
□ تنظیم رشد و عملکرد عضلات
□ رشد و سلامت استخوان ( از طریق هموستاز کلسیم، فسفر و (تا حدی کمتر) منیزیم در خون)
□ کاهش خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان ها مانند سرطان روده بزرگ، سرطان سینه، سرطان پروستات، بیماری های خودایمنی، بیماری های قلبی عروقی، پرکاری تیروئید ثانویه و افسردگی.
منابع دریافت vitamin D کدام است؟
□ نور خورشید: پوست برهنه و بدون ضد آفتاب، زمانی که در معرض نور خورشید قرار می گیرد، آن را جذب کرده و ویتامین D می سازد.
□ غذاهای حاوی ویتامین D: زرده تخم مرغ، جگر و ماهی های چرب
□ مکمل ها: مکمل های ویتامین D به صورت قرص یا قطره مایع استفاده می شوند.
چه زمانی نیاز به انجام آزمایش ویتامین D می باشد؟
جهت تشخیص بیماری هایی که ممکن است مرتبط با کمبود ویتامین D باشد، مانند:
□ عدم دریافت کافی نور آفتاب
□ افزایش سن (بالای 65 سال)
□ افراد دارای پوست تیره
□ استئومالاسی، نرمی استخوان اغلب همراه با ضعف عضلانی، تراکم استخوان پایین، استئوپنی یا پوکی استخوان، راشیتیسم، مشکل رشد استخوان در کودکان
□ سطوح غیر طبیعی مواد معدنی مانند کلسیم، فسفات یا منیزیم در خون
□ سیستیک فایبروزیس
□ بیماری کرون
□ مشکلات غده پاراتیروئید (PTH)
□ بررسی بیماری های قلبی
عوارض کمبود ویتامین D در بدن چیست؟
□ درد استخوان
□ ضعف یا درد عضلانی
□ استخوان های نرم یا تغییر شکل یافته
□ استخوان های ضعیف و شکننده (شکستگی استخوان)
نوزادانی که عمدتا با شیر مادر تغذیه می شوند، معمولا مقادیر کمی ویتامین D دریافت می کنند بنابراین، همه نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، بلافاصله پس از تولد به مکمل های ویتامین D نیاز دارند، مگر اینکه از شیر خشک حاوی ویتامین D تغذیه شوند.
عوارض مصرف بیش از اندازه ویتامین D چیست؟
□ حالت تهوع و استفراغ
□ کم اشتهایی
□ یبوست
□ اختلال در ادرار
□ ضعف عضلانی
□ کاهش وزن
□ مسمومیت
□ رسوب کلسیم (کلسیفیکاسیون) در قلب، کلیه ها و ریه ها و آسیب به کلیه ها و رگ های خونی
آمادگی قبل از انجام آزمایش:
برای آزمایش ویتامین D نیازی به ناشتایی نیست ولی لازم است از مصرف مواد غذایی پرچرب و مکمل های ویتامین D پرهیز کرد.
در مورد داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که استفاده می‌کنید به کارشناس آزمایشکاه اطلاع دهید، زیرا ممکن است بر نتایج آزمایش اثر مثبت یا منفی کاذب بگذارند، اما خودسرانه و بدون اطلاع پزشک، مصرف هیچ دارویی را متوقف نکنید .
روش انجام آزمایش:
برای بررسی میزان ویتامین D از روش های ایمونو اسی استفاده می شود، شامل:
□ الایزا (ELISA)
□ کمی لومینسنس(CLIA)
□ الکتروکمی لومینسنس (ECLIA)
□ الفا(ELFA)
دامنه مرجع:
نتایج آزمایش ممکن است به صورت “ویتامین D کل” یا مقادیر ویتامین D2 و یا ویتامین D3 گزارش شود. ویتامین D2 و D3 در بدن تقریباً عملکرد یکسانی دارند. بررسی مجموع ویتامین D2 و D3 با یکدیگر، که ویتامین D کامل نام دارد، بسیار مهم است.
تفسیر نتایج آزمایش بررسی سطح کل ویتامین D به صورت زیر است:
Deficient □(کمبود): به معنای سطوح بسیار پایین ویتامین D است که احتمالاً بر استخوان ها و سلامت عمومی تأثیر می گذارد.
Deficiency: < 10 ng/ml
Insufficient □(ناکافی): به معنای سطوح پایین ویتامین D است که می تواند استخوان ها را ضعیف کرده و بر سلامت بدن اثر بگذارد، حتی اگر علائمی نباشد.
Insufficiency: 10-29 ng/ml
Sufficient or optimal □(کافی یا مطلوب): به این معناست که، سطوح ویتامین D برای سلامت استخوان ها خوب و کافی است.
Sufficiency: 30 -100 ng/ml
Toxic or possible toxicity □(سمیت یا سمیت احتمالی): به معنای سطوح بسیار بالای ویتامین D است که این مقادیر برای بدن سمی است.
Potential Toxicity: >100 ng/ml
عوامل افزایش دهنده میزان ویتامین D در خون چیست؟
□ مصرف بیش از حد مکمل ویتامین D
□ مشکل پاراتیروئید
□ بیماری سل
□ بیماری سارکوئیدوز
□ بیماری های کبدی
□ بیماری های کلیوی
عوامل کاهش دهنده میزان ویتامین D در خون چیست؟
□ عدم جذب کافی نور خورشید
□ سوء تغذیه
□ اختلال در جذب ویتامین D در روده
□ افزایش وزن
□ داشتن بیماری هایی مانند: بیماری کرون، کولیت اولسراتیو، بیماری سلیاک، سیستیک فایبروزیس
□ ریکتز یا راشیتیسم (نرمی استخوان کودکان)
□ استئومالاسی (نرمی استخوان بزرگسالان)
□ اوستئوپورز (پوکی استخوان)
□ بیماری های کلیوی یا کبدی
عوامل ایجاد کننده تداخل با آزمایش اندازه گیری سطح ویتامین D خون چیست؟
برخی از عوامل باعث ایجاد نتایج کاذب در بررسی سطوح ویتامین D خون می شوند، این عوامل عبارتند از:
□ مصرف طولانی مدت داروهای ضد تشنج مانند: فنی توئین، فنوباربیتال، کاربامازپین، اسید والپروئیک و کورتیکواستروئیدها
□ مصرف داروهایی که بر سطح ویتامین D اثر میگذارند: از جمله استاتین‌ها برای کاهش کلسترول، استروئیدها و داروهای کاهش دهنده وزن
□ مصرف داروهای درمان فشار خون بالا (دیورتیک‌های تیازیدی) و بیماری‌های قلبی (دیگوکسین)
آزمایشگاه ژنتیک گوهردشت آماده ارائه بهترین خدمات برای شما عزیزان میباشد.
نمونه مورد نیاز: سرم خون وریدی