نام آزمایش: Aldolase (آلدولاز)
نام اختصاری: ALD
نام بخش: بیوشیمی تخصصی
نمونه مورد نیاز: خون وریدی
نام های دیگر: Aldolase Serum, Fructose Bisphosphate Aldolase
آزمایش های مکمل: CPK، ALT، AST، LDH
آزمایش آلدولاز برای اندازه گیری سطح آنزیم آلدولاز در خون استفاده می شود. این آنزیم در متابولیسم گلوکز و تولید انرژی نقش دارد و عمدتاً در بافت های عضلانی اسکلتی، کبد، کلیه ها و مغز یافت می شود. افزایش سطح آلدولاز در خون معمولاً نشان دهنده آسیب به این بافت ها مانند دیستروفی عضلانی، پلی میوزیت و درماتومیوزیت می باشد.
چه زمانی انجام آزمایش Aldolase توصیه می شود؟
□ تشخیص بیماری های عضلانی مانند: دیستروفی عضلانی (دیستروفی دوشن)، میوزیت (التهاب عضلات)، رابدومیولیز (تخریب سریع عضلات).
□ بررسی آسیب های کبدی (البته آزمایش های دیگری مانند ALT و AST رایج تر می باشند.).
□ کمک به تشخیص برخی بیماری های نادر متابولیک.
آمادگی قبل از آزمایش:
ناشتایی به مدت 12-8 ساعت قبل از انجام آزمایش نیاز می باشد. از انجام ورزش سنگین ۲۴ ساعت قبل از آزمایش خودداری شود. لازم است، در صورت مصرف دارو با پزشک مشورت کرده و یا به کارشناس آزمایشگاه اطلاع داده شود.
روش انجام آزمایش:
استفاده از روش اسپکتروفتومتری:
RIA و UVآنزیمی.
دامنه مرجع:
□ سطح نرمال در بزرگسالان> 18 سال : 5/7-1 واحد در لیتر (U/L).
□ سطح نرمال در افراد <18 سال: کمتر از 7/7 واحد در لیتر (U/L).
□ علل افزایش سطح:
* آسیب عضلانی (پس از جراحت یا ورزش شدید، حمله قلبی).
* بیماری های التهابی عضلات (پلی میوزیت یا درماتومیوزیت).
* آسیب های کبدی (هپاتیت یا سیروز).
* برخی سرطان ها (در موارد نادر).
□ کاهش سطح: مقادیر پایین معمولاً نگرانکننده نیستند، اما در موارد نادر ممکن است به دلیل کمبود ارثی آلدولاز یا بیماریهای متابولیک رخ دهد.
عوامل افزایش دهنده سطح Aldolase کدام هستند؟
□ آسیب و یا بیماری های عضلانی: دیستروفی عضلانی (دیستروفی دوشن)، میوزیت (التهاب عضلات مانند پلی میوزیت یا درماتومیوزیت)، رابدومیولیز (تخریب سریع عضلات ناشی از تروما، ورزش شدید، مسمومیت دارویی و یا عفونت)، آسیب عضلانی ناشی از جراحی، تصادف یا ضربه.
□ آسیب های کبدی: هپاتیت (التهاب کبد)، سیروز کبدی، آسیب کبدی ناشی از سموم یا مصرف داروها.
□ بیماری های متابولیک ارثی: برخی اختلالات متابولیک نادر مانند نقص در گلیکوژنولیز.
□ بیماری های التهابی: بیماریهای خودایمنی که بر عضلات یا کبد تأثیر میگذارند.
□ سرطان ها: تومورهای کبدی (هپاتوسلولار کارسینوما)، سرطان های نادر عضلانی (رابدومیوسارکوما).
□ برخی داروها: (استاتین ها، داروهای ضدروانپریشی، داروهای بیهوشی).
عوامل کاهش دهنده سطح Aldolase کدام هستند؟
□ کمبود ارثی آلدولاز: نقص ژنتیکی در تولید آلدولاز (در بیماری آلدولاز A deficiency) که با علائمی مانند عدم تحمل فروکتوز همراه می باشد.
□ آتروفی عضلانی پیشرفته: تحلیل طولانی مدت عضلات در بیماری های مزمن (ALS یا دیستروفی عضلانی پیشرفته).
□ نارسایی شدید کبدی: کاهش تولید آلدولاز به علت آسیب گسترده کبدی.
□ برخی داروها: کورتیکواستروئیدها.
عوامل ایجاد کننده تداخل در آزمایش Aldolase چه هستند؟
1) عوامل ایجاد کننده نتایج مثبت کاذب:
□ مصرف برخی داروها: داروهای آسیب زننده به عضلات (استاتین ها، برخی آنتیبیوتیک ها، داروهای ضدروانپریشی)، داروهای اثرگذار بر روی کبد (استامینوفن در دوزهای بالا، داروهای شیمی درمانی).
□ عفونت های ویروسی و یا باکتریایی: به طور موقت باعث التهاب عضلات یا کبد می شوند.
□ آسیب های خفیف عضلانی: تزریق عضلانی اخیر و یا فشار روی عضله هنگام نمونه گیری.
□ سوختگی های شدید: باعث تخریب بافت عضلانی می شوند.
□ ورزش سنگین یا فعالیت عضلانی شدید: وزنه برداری، دویدن طولانی مدت.
□ نگهداری نامناسب نمونه خون: قرار دادن نمونه در دمای نامناسب و یا تاخیر در انتقال نمونه به آزمایشگاه.
□ سطح بالای بیلی روبین (زردی) یا لیپمی (چربی بالای خون).
2) عوامل ایجاد کننده نتایج منفی کاذب:
□ مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی: داروهای کورتونی (پردنیزولون).
□ آتروفی عضلانی پیشرفته: در این شرایط، ALS یا تحلیل طولانی مدت عضلات، به دلیل کاهش توده عضلانی، آلدولاز کمتری تولید می شود. در نتیجه، حتی با وجود آسیب عضلانی، ممکن است، سطح آنزیم بالا نرود.
□ در موارد نادر نقص ژنتیکی (کمبود آلدولاز A): این وضعیت ممکن است افزایش ناشی از آسیب های عضلانی را پنهان کند.
□ سوءتغذیه شدید و یا بیماری های مزمن: باعث کاهش توده عضلانی می شود ( سرطان پیشرفته).
□ انجام آزمایش، دیرتر از زمان اوج آسیب: آلدولاز بلافاصله پس از آسیب حاد عضلانی (رابدومیولیز) به سرعت افزایش می یابد، اما در عرض چند روز به سطح پایه کاهش می یابد.
بیوشیمی در آزمایشگاه گوهردشت؛ گامی به سوی تشخیص دقیق