نام آزمایش: 2-Mercaptoethanol (2-مرکاپتواتانول)
نام اختصاری: 2-ME
نام بخش: سرولوژی
نمونه مورد نیاز: خون وریدی، مایعات و ترشحات بدن، مایع مغزی – نخاعی (CSF)
آزمایش های مکمل: Coombs Wright, Wright
آزمایش 2-ME تستی است که جهت تشخیص بیماری بروسلوز از آن استفاده می شود. بیماری بروسلوز، با نام های دیگری از جمله تب مالت، تب مدیترانه‌ای و تب موج دار نیز شناخته می‌شود و شایع ترین عفونت مشترک بین انسان و دام می باشد که توسط باکتری بروسلا به وجود می‌آید. از این آزمایش برای تشخیص افتراقی بین بروسلوز فعال و غیرفعال با تعیین کلاس آنتی بادی IgM) یا (IgG در نمونه بیمار استفاده می شود. این آزمایش به خصوص در مواردی که تست رایت(Wright) مثبت است، و نیاز به تأیید عفونت فعال وجود دارد، دارای ارزش تشخیصی می باشد.
راه های انتقال بروسلوز از حیوانات به انسان:
1) مصرف مواد غذایی آلوده:
□ مصرف شیر، پنیر، کره و سایر لبنیات غیرپاستوریزه دام های آلوده (گاو، گوسفند، بز).
□ مصرف گوشت خام یا نیم پز حیوانات مبتلا به بروسلوز (به ویژه در مناطق آندمیک).
۲) استنشاق هوای آلوده:
□ باکتری بروسلا در محیط هایی مانند: اصطبل ها، کشتارگاه ها و محل زایمان دام ها در هوا پراکنده شده و از طریق تنفس وارد بدن انسان می شود.
۳) تماس مستقیم با ترشحات حیوانات آلوده:
□ تماس پوست زخمی و یا غشاهای مخاطی انسان با خون، جفت، مایع منی یا ادرار حیوانات آلوده (در دامپزشکان، کشاورزان و قصاب ها).
۴) انتقال از انسان به انسان (نادر):
□ انتقال از مادر آلوده به جنین در دوران بارداری و یا شیردهی.
□ انتقال از فرد آلوده به فرد سالم، از طریق رابطه جنسی یا تزریق خون آلوده (بسیار نادر).
چه زمانی انجام آزمایش 2-ME توصیه می شود؟
□ تشخیص عفونت فعال.
□ بررسی پاسخ فرد بیمار به درمان: کاهش تیتر IgG پس از درمان، نشان دهنده موفقیت آمیز بودن آن می باشد. برخلاف IgM که ماه ها پایدار می ماند، کاهش IgG سریعتر اتفاق می افتد.
□ تمایز عفونت فعال از عفونت های گذشته: در مواردی که تست رایت (Wright) مثبت است اما علائم بالینی دارای ابهام هستند، انجام تست 2-ME کمک می کند تا عفونت فعال (با IgG بالا) از موارد غیرفعال یا عفونت گذشته تفکیک شود.
علائم بیماری بروسلوز چه هستند؟
□ علائم عمومی اولیه:
تب متناوب (تب موجدار Undulant Fever:)، تب بالا (تا ۴۰ درجه سانتیگراد)، تعریق شدید شبانه، لرز، سردرد و سرگیجه، ضعف عمومی، خستگی مفرط، بی حالی، دردهای عضلانی و مفصلی (آرترالژی) در نواحی کمر، زانوها، مچ دست، کاهش اشتها، کاهش وزن بی دلیل.
□ علائم گوارشی:
درد شکمی مبهم (به خصوص در موارد درگیری کبد و طحال)،تهوع، استفراغ ،اسهال،
□ درگیری اندام ها:
بزرگی کبد و طحال (هپاتواسپلنومگالی)، تورم غدد لنفاوی گردن، زیر بغل، کشاله ران (لنفادنوپاتی)، مننژیت، آنسفالیت یا نوروپاتی (سردرد شدید، گیجی، تشنج)، اندوکاردیت (التهاب دریچه های قلب)، سرفه، تنگی نفس، درد قفسه سینه (در صورت درگیری ریه)، التهاب بیضه (اورکیت) یا اپی دیدیم، سقط جنین در بارداری، ایجاد اختلالات مرتبط با رحم.
آمادگی قبل از آزمایش:
نیازی به ناشتایی و رژیم غذایی خاصی نمی باشد. لازم است در صورت مصرف دارو با پزشک مشورت کرده و یا به کارشناس آزمایشگاه اطلاع داده شود.
روش انجام آزمایش:
□ آگلوتیناسیون (Agglutination)
دامنه مرجع:
□ نتیجه مثبت:
* تیتر ≥۱:۸۰ همراه با علائم بالینی: نشان دهنده بروسلوز فعال می باشد.
* تیتر ≥۱:۳۲۰ در مناطق آندمیک: نیاز به درمان فوری دارد.
* عدم تغییر تیتر: نشان دهنده احتمال عفونت مزمن یا تماس قبلی با باکتری می باشد.
□ نتیجه منفی:
* عدم وجود IgG و یا سطح پایین آن در نمونه: می تواند نشان دهنده عفونت گذشته، مراحل اولیه بیماری و یا پاسخ مناسب به درمان (پاسخ مناسب به آنتی بیوتیک ها) باشد.
عوامل افزایش دهنده تیتر IgM در تست 2-ME کدامند؟
عفونت حاد: در مراحل اولیه عفونت (بروسلوز)، سطح IgM به سرعت افزایش می یابد که این افزایش نشان دهنده پاسخ ایمنی اولیه می باشد.
عوامل افزایش دهنده تیتر IgG در تست 2-ME کدامند؟
□ عفونت مزمن یا سابقه عفونت در گذشته.
□ عود مجدد بیماری.
□ واکسیناسیون و یا ایمنی اکتسابی.
□ نمونه های آلوده و یا وجود آنتی بادی های غیراختصاصی (مثلا در لوپوس).
عوامل کاهش دهنده تیتر IgM در تست 2-ME کدامند؟
□ استفاده مناسب از 2-ME: غلظت مناسب (1/0 تا 2/0 مولار) و مدت زمان کافی انکوباسیون (۱ ساعت در ۳۷ درجه).
□ مرحله مزمن بیماری: عفونت های طولانی مدت (بروسلوز مزمن).
□ نقص سیستم ایمنی: در بیماران مبتلا به ایدز و یا بیماران تحت درمان های با داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی.
□ ذخیره سازی نادرست نمونه.
عوامل کاهش دهنده تیتر IgG در تست 2-ME کدامند؟
□ فاز اولیه عفونت: عدم تولید IgG در هفته های اولیه.
□ پاسخ موفق به درمان: کاهش تیتر IgG پس از درمان آنتی بیوتیکی.
□ نقص سیستم ایمنی: بیماری هایی مانند هیپوگاماگلوبولینمی، شیمی درمانی.
□ خطاهای تکنیکی: استفاده از محلول های رقیق شده 2-ME، انکوباسیون ناکافی.
عوامل ایجاد کننده تداخل با آزمایش 2-ME چه هستند؟
1) عوامل افزایش دهنده کاذب:
□ همولیز و یا لیپمیک بودن نمونه سرم: اتصال غیراختصاصی آنتی بادی ها.
□ وجود فاکتورهای التهابی در نمونه: بیماری های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید(RF) .
□ وجود عفونت های همزمان (Cross Activity) : ایجاد واکنش متقاطع آنتی بادی ها با پاتوژن های دیگرEBV) , (CMV.
2) عوامل کاهش دهنده کاذب:
□ غیرفعال شدن کمپلمان: در بیماری های خودایمنی.
□ زمان نمونه گیری: در مراحل اولیه بیماری (قبل از تولید IgG).
□ اکسیداسیون 2-ME: قرار گرفتن در معرض هوا، نور، دمای بالا.
□ کاهش تولید IgG/IgM: در بیماران تحت شیمی درمانی و یا مبتلایان به ایدز.
□ برخی داروها: داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن مانند کورتیکواستروئیدها.
□ غلظت نامناسب2-ME : دناتوره شدن IgG در زمان استفاده از غلظت های بالاتر از 2/0 مولار.